Le linn an tseolta, dúirt an Coimisinéir Eorpach um Cheartas, Didier Reynders: Le bunú an ICPA, athdhearbhaíonn an tAontas Eorpach go bhfuil sé tiomanta do chuntasacht iomlán a áirithiú as na coireanna idirnáisiúnta a rinneadh le linn chogadh na Rúise i gcoinne na hÚcráine, lena n-áirítear coir an fhogha. Is comhartha soiléir é an bunú den ICPA don domhan go leanann an toirmeasc ar úsáid fornirt de bheith mar bhunús lenár n-ord idirnáisiúnta riailbhunaithe agus go dtabharfar chun cuntais iad siúd a sháraíonn é.

Luaigh an tUachtarán Eurojust Ladislav Hamran: Tá cuntas teiste daingean curtha le chéile ag Eurojust maidir le tacaíocht oibríochtúil, theicniúil, lóistíochta agus airgeadais a chur ar fáil d’ionchúisitheoirí náisiúnta atá ag oibriú ar chásanna trasteorann. Ó thús an chogaidh seo, baineadh leas as an tacaíocht chéanna chun imscrúduithe náisiúnta ar choireanna idirnáisiúnta a rinneadh san Úcráin a chomhordú agus a neartú. Is céim ríthábhachtach eile é ICPA inár n-iarrachtaí comhchoiteanna deireadh a chur le saoirse ó phionós ar gach leibhéal.

Dúirt Andriy Kostin, Príomh-Ionchúisitheoir na hÚcráine: Is comhartha soiléir é seoladh oifigiúil an Lárionaid Idirnáisiúnta um Ionchúiseamh Choir an Fhogha faoin Úcráin go bhfuil an domhan aontaithe agus buanseasmhach ar an mbealach chun réimeas na Rúise a thabhairt chun cuntais as a chuid coireanna go léir. Ar an drochuair, tá bearna mhór sa chuntasacht maidir le coir an fhogha in ollstruchtúr idirnáisiúnta an cheartais choiriúil. Tá ICPA ar cheann de na bunchlocha maidir leis an toirmeasc ar ionsaí a threisiú, agus ar an gcaoi sin an t-ollstruchtúr sin a chomhlánú agus a neartú.

Dúirt Karim A.A. Khan, Ionchúisitheoir na Cúirte Coiriúla Idirnáisiúnta: Ón bhfíordorchadas agus fulaingt atá feicthe againn ar fud na hÚcráine, tá an solas feicthe againn freisin teacht chun cinn le comhpháirtíochtaí nua á dtógáil i dtreo na cuntasachta. I mo theachtaireacht inniu, tugaim le fios go soiléir go bhfuilimid tiomanta i gcónaí na bunchlocha don chomhar atá tógtha againn le Eurojust agus leis na húdaráis náisiúnta le bliain anuas a neartú tuilleadh tríd an bhFoireann Chomhpháirteach Imscrúdaithe.

Tá Roinn Dlí agus Cirt na Stát Aontaithe bródúil as seasamh lenár gcomhpháirtithe Eorpacha agus a bheith i measc na gceannródaithe a bheith rannpháirteach sa Lárionad Idirnáisiúnta um Ionchúiseamh Choir an Fhogha faoin Úcráin (ICPA), a dúirt an tArd-Aighne Cúnta Kenneth A. Polite, Jr. ó Rannán Coiriúil na Roinne Dlí agus Cirt. Is é Jessica Kim, an tIonchúisitheoir Speisialta nuacheaptha ag an Roinn Dlí agus Cirt maidir le Coir an Fhogha, a dhéanfaidh ionadaíocht ar na Stáit Aontaithe ag an ICPA, agus beidh rochtain gan srian aici ar an mbailiúchán substaintiúil saineolais agus acmhainní atá cruinnithe ag an Roinn mar fhreagairt ar chogadh foghach neamhdhleathach na Rúise i gcoinne na hÚcráine.

Dúirt Dilan Yeşilgöz-Zegerius, Aire Dlí agus Cirt na hÍsiltíre: Inniu le hoscailt an ICPA, tá céim thábhachtach glactha againn chun a áirithiú go ndéanfar coireanna idirnáisiúnta a eascraíonn as fogha míleata gan chúis gan údar a thug an Rúis faoin Úcráin a ionchúiseamh. Chuige sin, tá gá le himscrúduithe casta agus is féidir linn cabhrú lena chéile sa ICPA. Ar an gcúis sin, tá an Ísiltír bródúil as a bheith ina tír óstach don ICPA.

Ról ICPA agus Eurojust

Is mol breithiúnach uathúil é ICPA atá leabaithe in Eurojust chun tacú le himscrúduithe náisiúnta maidir le coir an fhogha a bhaineann leis an gcogadh san Úcráin. A bhuí le ICPA, beidh ionchúisitheoirí neamhspleácha ó thíortha éagsúla in ann oibriú le chéile san áit chéanna ar bhonn laethúil, chun fianaise a mhalartú ar bhealach tapa agus éifeachtúil, agus teacht ar chomhaontú maidir le straitéis choiteann imscrúdaithe agus ionchúisimh. Tríd an obair den ICPA, ullmhófar go héifeachtach aon ionchúiseamh de choir an fhogha amach anseo agus cuirfidh sé leis an obair sin, beag beann ar an dlínse a dtabharfar iad os a comhair.

Bainfidh rannpháirtithe ICPA tairbhe as tacaíocht shaincheaptha oibríochtúil, theicniúil, lóistíochta agus airgeadais Eurojust. Beidh Bunachar Sonraí Fianaise i leith na gCoireanna Idirnáisiúnta is Tromchúisí (CICED), arna bhainistiú ag Eurojust, lárnach maidir le hobair an ICPA a chumasú. D’fhéadfadh fianaise a cuireadh faoi bhráid CICED cheana féin i gcomhthéacs coireanna idirnáisiúnta eile (coireanna um chinedhíothú, coireanna in aghaidh na daonnachta agus coireanna cogaidh) a bheith chomh hábhartha céanna chun coir an fhogha a imscrúdú. Beifear in ann fianaise náisiúnta a stóráil in CICED arna tabhairt isteach ag rannpháirtithe ICPA amach anseo chun anailís a dhéanamh uirthi ina dhiaidh sin.

Tá roinnt buntáistí ag baint lena bheith lonnaithe sa Háig. Ní hamháin go mbeidh rochtain dhíreach ag ICPA ar shaineolas luachmhar Rúnaíocht an Líonra um Chinedhíothú atá á óstáil ag Eurojust, ach éascóidh sé dlúthchomhar agus comhordú leis an gCúirt Choiriúil Idirnáisiúnta agus le gníomhaithe ceartais idirnáisiúnta eile.

Cén fáth a bhfuil an ICPA práinneach agus uathúil?

Is é an cogadh san Úcráin an cogadh is doiciméadaithe sa stair, agus, den chéad uair, tá imscrúduithe gníomhacha ar choir an fhogha ar siúl agus coinbhleacht armtha fós ar siúl. Ag an am céanna, táimid ag déileáil le coir idirnáisiúnta ab annamh a ionchúisíodh agus nach bhfuil aon chleachtas caighdeánach ann ina leith.

Le bunú pras an ICPA, déantar an bhearna idir uaillmhianta agus an réaltacht a laghdú, lena dtugtar le chéile geallsealbhóirí ábhartha, lena ndaingnítear fianaise ríthábhachtach agus lena gcinntítear nach gcaillfear aon am chun cás a thógáil chun coir an fhogha a ionchúiseamh amach anseo. Agus é sin á dhéanamh, tá teachtaireacht shoiléir á cur in iúl ag an gcomhphobal dlíthiúil go dtabharfar iad siúd atá freagrach as coir an fhogha i gcoinne na hÚcráine chun cuntais. Dá bhrí sin, is tráth cinniúnach don cheartas idirnáisiúnta é seoladh ICPA an lae inniu.

Rannpháirtithe san ICPA

Chomh maith leis an Úcráin, tá cúigear de chomhaltaí na foirne comhpháirteacha imscrúdaithe (JIT) (an Liotuáin, an Laitvia, an Eastóin, an Pholainn agus an Rómáin) rannpháirteach i gcéim thionscnaimh an ICPA. Tar éis Meabhrán Tuisceana le comhaltaí JIT, tá Ionchúisitheoir Speisialta um Choir an Fhogha ceaptha ag na Stáit Aontaithe, a bheidh ag tacú le gníomhaíochtaí ICPA.

Sna míonna amach romhainn, éascófar an rannpháirtíocht de thíortha agus eagraíochtaí eile san ICPA, amhail an Chúirt Choiriúil Idirnáisiúnta agus Misean Comhairleach an Aontais Eorpaigh chun na hÚcráine. Féadfaidh tíortha a bhfuil faisnéis nó fianaise acu atá ábhartha don imscrúdú ar choir an fhogha i gcoinne na hÚcráine iarraidh ar pháirt a ghlacadh ann freisin.

Maoiniú ICPA

Tá ICPA á mhaoiniú go hiomlán ag Seirbhís an Choimisiúin Eorpaigh um Ionstraimí Beartais Eachtraigh. Shínigh Stiúrthóir Sheirbhís an Choimisiúin Eorpaigh um Ionstraimí Beartais Eachtraigh, an tUasal Peter Wagner, agus Stiúrthóir Riaracháin Eurojust, an tUasal Evert van Walsum, an comhaontú ranníocaíochta airgeadais inniu lena gcumhdaítear méid tosaigh de EUR 8.3 milliún.

Tacaíocht fhoriomlán Eurojust d’iarrachtaí cuntasachta maidir leis an Úcráin

Ó thús an cogadh, tá Eurojust ar thús cadhnaíochta maidir le tacú le cuntasacht i leith coireanna na Rúise, bunaithe ar an taithí de 20 bliain a bhfuil aige ag obair le hionchúisitheoirí náisiúnta i ndáil le cásanna trasteorann.

Díreach sé lá tar éis thús an chogaidh, thacaigh Eurojust le bunú Foireann Chomhpháirteach Imscrúdaithe atá comhdhéanta anois den Úcráin, sé Bhallstát de chuid an Aontais agus den Chúirt Choiriúil Idirnáisiúnta. De bharr na ndúshlán sonrach fianaise a bhaineann leis an gcineál seo imscrúdaithe, bunaíodh CICED, bunaithe ar leasú práinneach ar shainordú Eurojust tar éis ionradh na hÚcráine. Go dtí seo, cuireadh na céadta comhad ó naoi dtír, an Úcráin san áireamh, faoi bhráid CICED. Leis na chéad torthaí anailíseacha, deimhnítear na tairbhí inláimhsithe a bhaineann leis an mbunachar sonraí do chleachtas ionchúiseach.

Tá an Ghníomhaireacht ina hóstach freisin ar Líonra an Aontais Eorpaigh maidir leis an gcinedhíothú, coireanna in aghaidh na daonnachta agus coireanna cogaidh a imscrúdú agus a ionchúiseamh (an Líonra um Chinedhíothú), mol lárnach chun saineolas a mhalartú sa réimse sin.

Is é Eurojust an rogha is fearr chun an ICPA a óstáil mar gheall ar an ardstruchtúr tacaíochta sin atá i bhfeidhm cheana féin.

Cúlra

Is éard atá i gcoir an fhogha ná coir arna déanamh ag an gceannaireacht pholaitiúil agus mhíleata is airde. Ós rud é nach páirtí í an Rúis i Reacht na Róimhe den Chúirt Choiriúil Idirnáisiúnta, ní féidir leis an gCúirt Choiriúil Idirnáisiúnta ceannaireacht na Rúise a ionchúiseamh as coir an fhogha i gcomhthéacs chogadh na Rúise i gcoinne na hÚcráine.

D’fhonn an bhearna sin a laghdú, chuir an Coimisiún Eorpach agus an tSeirbhís Eorpach Gníomhaíochta Seachtraí páipéar i láthair i mí na Samhna 2022 ina ndearnadh anailís ar na roghanna éagsúla chun cuntasacht iomlán a áirithiú as na coireanna a rinneadh i gcomhthéacs chogadh na Rúise i gcoinne na hÚcráine, lena n-áirítear coir an fhogha.

Is é ICPA an chéad chéim sa phróiseas sin chun fianaise a chaomhnú agus cásanna a ullmhú le haghaidh trialacha amach anseo, bíodh sin os comhair cúirteanna náisiúnta, binse tiomnaithe nó na Cúirte Coiriúla Idirnáisiúnta maidir le coireanna laistigh dá dhlínse.

Ag an 24ú Cruinniú Mullaigh idir an tAontas Eorpach agus an Úcráin an 2 Feabhra 2023, d’fhógair Uachtarán an Choimisiúin Eorpaigh, Ursula von der Leyen, an bunú den Lárionad Idirnáisiúnta um Ionchúiseamh Choir an Fhogha faoin Úcráin.

Tuilleadh eolais

ICPA:

• Preaseisiúint Eurojust maidir leis an bhfógra faoin Lárionad Idirnáisiúnta um Ionchúiseamh Choir an Fhogha faoin Úcráin
• Ráiteas ón Uachtarán von der Leyen ag an bpreasagallamh comhpháirteach le hUachtarán na hÚcráine, Zelenskyy
• Ráiteas ón Uachtarán von der Leyen maidir le bunú an Lárionaid Idirnáisiúnta um Ionchúiseamh Choir an Fhogha faoin Úcráin

Forbairtí eile a bhaineann leis an Úcráin:

• Amlíne lena léirítear freagairt bhreithiúnach Eurojust ar an gcogadh san Úcráin
• Forbhreathnú ar thacaíocht Eurojust don cheartas don Úcráin
• Bileog eolais faoin bhfoireann chomhpháirteach um imscrúdú maidir le croíchoireanna idirnáisiúnta líomhnaithe a rinneadh san Úcráin
• Bileog eolais maidir leis an mBunachar Sonraí Fianaise i leith na gCoireanna Idirnáisiúnta is Tromchúisí
• Suíomh gréasáin um Dhlúthpháirtíocht an Aontais Eorpaigh leis an Úcráin